Stel je voor dat je al je beschikbare kennis én waarnemingen bewust de revue laat passeren voor welke handeling of beslissing dan ook. Dan zouden we nergens toe komen.
Gelukkig hebben we intuïtie. Slimme organisaties doen er hun voordeel mee.

Een controller schrok toen hij besefte dat hij een strategisch besluit vooral intuïtief had genomen. Dit besef was in strijd met zijn beroepseer: zakelijke besluiten dienen rationeel en op basis van feiten te worden genomen. Mijn beeld van intuïtie, waarin deze rationele afweging impliciet meedoet, stelde hem gerust.

Weten wat je weet
Aan intuïtie kleeft ten onrechte het aureool van vaag, ongrijpbaar en irrationeel. In werkelijkheid betekent intuïtie dat we iets weten of begrijpen zonder bewuste beredenering. Intuïtief ‘weten’ en ‘handelen’ is voor een flink deel terug te voeren op tastbare feiten en inzichten.
Dat ontdekte ik jaren geleden toen ik les gaf in het begeleiden van organisatieopstellingen, een belevingsgerichte werkwijze. Terecht vroegen studenten na een door mij begeleide opstelling: “Waardoor wist je wat je wist en deed je wat je wat je deed?” Een moment stond ik met mijn mond vol tanden, zoekende naar aanknopingspunten om iets te kunnen vertellen.

Toen speelde, het opstellingsproces zich voor mijn geestesoog opnieuw af in slow motion. Ik zag ontelbare signalen, die ik eerder impliciet had waargenomen: lichaamstaal, stembuigingen, gelaatsveranderingen, oogopslag, emoties en hun onderlinge relaties. Tot mijn eigen verrassing kon ik mijn – eerder ongrijpbare – interventies volledig verklaren.
Ons brein is kennelijk in staat razendsnel talloze prikkels te verwerken tot een opvatting, hypothese of actie. Een geniaal vermogen, want het is ondoenlijk al het denkbare rationeel te toetsen.

‘In flow’
Veel mensen hebben het beslissende doelpunt van Jackie Groenen bij de halve finale van het WK nog op hun netvlies. Achteraf zien we in slow motion de details van de bal in het speelveld van dat moment en hoe ze die kans benut. Achteraf ze ook wat ze deed wat ze deed, gebaseerd op jarenlange intensieve training. De overwegingen kosten op het moment teveel tijd.
Ook de voetballer registreert in een flits, reageert intuïtief en handelt ‘in flow’.

Messcherp
In de medische wereld gebruiken ze de ‘klinische blik’. In een oogopslag hebben artsen een hypothese over wat er met een patiënt aan de hand is. Voor de zakelijke wereld betoogde de Nobelprijswinnaar economie Herbert Simon in 1955 al dat efficiënte besluitvorming in organisaties nooit volledig rationeel kan zijn.
Al met al is duidelijk is dat intuïtief professioneel handelen niet vanzelf ontstaat. Training, kennis en ervaring zijn nodig voor messcherpe diagnose en actie op het beslissende moment.

Onderzoeken
Voor besluiten waarbij anderen zijn betrokken, is ‘mijn intuïtie vertelt me dit’ geen afdoende legitimering. Gelukkig kunnen we Intuïtieve ingevingen alsnog rationeel verklaren, nader onderzoeken en onderbouwen.
De arts vervolgt zijn intuïtieve diagnose met klinisch onderzoek en het volgen van de behandeling. Het voetbalteam analyseert in rust het speelveld van cruciale momenten. Managers monitoren de uitvoering van strategie, beleid en actieplannen.

High-impact interventies
Organisaties met ruimte voor intuïtie komen sneller tot de kern van vraagstukken en hun oplossingen. Ze genereren ideeën die vernieuwend zijn en hout snijden.
High-impact interventies zorgen dat intuïtie en ratio elkaar versterken. Besluitvorming en handelen worden zowel effectief en breed gedragen als stevig onderbouwd.

Voor elke organisatiesituatie en -vraagstuk lukt het wel om zo’n high impact interventie uit te voeren. Graag vertel ik u er meer over.